AMNİYON SIVI AZLIĞI (OLİGOHİDROAMNİYOS)
AMNİYON SIVI AZLIĞI (OLİGOHİDROAMNİYOS) – ANKARA’DA TEDAVİ VE TAKİP
Amniyon sıvısı, anne karnındaki bebeğin güvenle büyümesini sağlayan en önemli koruyucu alanlardan biridir. Bebeğin içinde yüzdüğü, hareket ettiği, akciğerlerinin geliştiği, kordonunun baskıdan korunduğu bu özel sıvı; gebelik haftasına göre belirli bir miktarda olmalıdır. Eğer bu sıvı normalden düşük ölçülürse buna amniyon sıvı azlığı (oligohidroamniyos) denir.
Gebelikte amniyon sıvısının azalması hem anne hem de bebek açısından önemlidir. Sıvı azlığının nedeni, zamanlaması ve şiddeti bebeğin seyrini doğrudan etkiler. Bu nedenle doğru tanı, doğru takip ve zamanında müdahale bebeğin sağlığı için kritik bir rol oynar.
Ankara’da perinatoloji uzmanı olarak yıllardır yüksek riskli gebelikleri takip ediyor, amniyon sıvı azlığı yaşayan anne adaylarına bilimsel, güvenilir ve bireysel bir yaklaşım sunuyorum. Bu yazıda amniyon sıvı azlığının tüm yönlerini; nedenleri, belirtileri, tanı yöntemleri, tedavisi ve doğum süreci dahil olmak üzere anlaşılır bir dille anlatacağım.
AMNİYON SIVISI NEDİR VE BEBEK İÇİN NEDEN HAYATİDİR?
Amniyon sıvısı sadece “bebeğin içinde yüzdüğü su” değildir. Aksine, bebeğin gelişiminin her aşamasında aktif bir görevi vardır.
Bu sıvı;
-
Bebeğin hareket etmesine izin verir, kas ve kemik gelişimini destekler.
-
Akciğerlerinin normal gelişmesini sağlar.
-
Kordonun sıkışmasını engeller.
-
Isı dengesini korur.
-
Bebekle annenin arasında yastık görevi görerek travmaları azaltır.
-
Enfeksiyonlara karşı koruyucu bir bariyer oluşturur.
Bu nedenle sıvının azalması bebeğin etkilendiği süreçleri değiştirebilir ve yakın takip gerektirir.
AMNİYON SIVI AZLIĞI (OLİGOHİDROAMNİYOS) NEDİR?
Ultrason değerlendirmesinde AFI (Amniotic Fluid Index) veya maksimum dikey cep ölçümü ile sıvının az olduğu tespit edilirse oligohidroamniyos tanısı konur.
Genel olarak;
-
AFI’nin 5 cm altında olması
-
Maksimum cevin 2 cm’den küçük olması
amniyon sıvı azlığı olarak kabul edilir.
Bazı durumlarda sıvı tamamen kaybolabilir; buna anhidroamniyos denir. Bu durum daha ciddi bir tablodur ve acil perinatolojik değerlendirme gerektirir.
AMNİYON SIVI AZLIĞININ NEDENLERİ
Amniyon sıvı azlığı her gebelikte olabilir, ancak nedenleri geniş bir yelpazeye sahiptir. Bazı durumlarda tamamen masum nedenler varken, bazı durumlarda altta ciddi problemler olabilir.
1. Bebeğe bağlı nedenler
-
Böbrek yokluğu (renal agenezi)
-
Üriner sistem tıkanıklıkları
-
Bebeğin su üretimini azaltan doğumsal anomaliler
-
Plasentadan yeterli kan akışı alamaması
2. Anneye bağlı nedenler
-
Susuz kalma
-
İleri derece ishal, kusma
-
Yüksek tansiyon
-
Preeklampsi
-
Diyabet hastalığı
-
Otoimmün hastalıklar
-
Sigara kullanımı
3. Plasentaya bağlı nedenler
-
Plasenta yetmezliği
-
İlerleyen gebelik haftasında plasentanın yaşlanması
4. Zarlarda yırtılma (Su gelmesi – PPROM)
Eğer amniyon kesesinde küçük bir delik oluşursa su dışarı sızar ve hızla azalır.
Bu durum gebelikte en sık karşılaşılan acil durumlardan biridir.
5. Gebeliğin çok geç haftaları
-
hafta ve sonrası sıvı doğal olarak azalabilir. Yine de bu durum dikkatle takip edilmelidir, çünkü bebek için risk oluşturabilir.
AMNİYON SIVI AZLIĞI BELİRTİLERİ
Anne adaylarının çoğu normalde sıvının azaldığını hissetmez. Çoğu vakada tanı rutin ultrason kontrollerinde konur. Bununla birlikte bazı belirtiler uyarıcı olabilir:
-
Bebeğin hareketlerinde azalma
-
Karın çevresinde beklenenden küçük ölçüm
-
Su gelmesi (damla damla veya aniden)
-
Alt karında basınç hissi
Bu belirtilerden biri bile yaşanırsa zaman kaybetmeden değerlendirme gerekir.
AMNİYON SIVI AZLIĞI NASIL TESPİT EDİLİR?
1. Ultrason ölçümü
-
AFI
-
Maksimum dikey cep
-
Doppler değerlendirmeleri
Bu üç temel yöntem sıvının miktarını, bebeğin durumu ile birlikte değerlendirir.
2. NST (Non-Stres Test)
Bebeğin kalp atışlarında stres bulgusu var mı diye bakılır.
3. Doppler Ultrason
Özellikle plasenta yetmezliği şüphesinde hayati önem taşır.
4. Sızıntı testi (Amniyon sıvısı gelip gelmediği)
Bazen anne idrar mı yoksa su mu geldiğini ayırt edemez. Bu durumda özel testlerle membran yırtığı doğrulanabilir.
AMNİYON SIVI AZLIĞININ BEBEĞE ETKİLERİ
Sıvı düzeyi, azalmanın şiddeti ve haftasına göre bebeği farklı şekillerde etkiler.
Erken haftalarda (16–24 hafta)
Bu haftalarda sıvı akciğer gelişimi için çok kritiktir. Ağır sıvı azlığı erken dönemde olursa:
-
Akciğer gelişimi gerileyebilir.
-
Fetüste potansiyel deformasyonlar gelişebilir.
Bu nedenle erken dönem oligohidroamniyos çok daha ciddi takip gerektirir.
Orta ve geç gebelik haftalarında
-
Kordon sıkışması riski artabilir.
-
Bebek kilo alımında geride kalabilir.
-
NST ve dopplerlerde bozulmalar olabilir.
Doğuma yaklaşırken
-
Zor doğum riski
-
Doğum sırasında fetal distres
-
Sezaryen olasılığında artış
Bu nedenle her vakayı bireysel değerlendirmek gerekir.
AMNİYON SIVI AZLIĞINDA TEDAVİ
Tedavi sıvı azlığının nedenine göre şekillenir. Tüm hastalara tek bir standart tedavi yoktur. Ama en önemli nokta: takibin perinatoloji uzmanı tarafından yapılmasıdır.
1. Anneye sıvı takviyesi
Ağızdan veya damar yolu ile sıvı alımı geçici iyileşme sağlayabilir.
2. İstirahat ve takip
Anne adayına daha yakın takip, doppler kontrollü izlem uygulanır.
3. Altta yatan hastalığın tedavisi
-
Tansiyon kontrolü
-
Diyabet düzenlenmesi
-
Enfeksiyon varsa tedavisi
4. Amnioinfusion
Bazı seçilmiş vakalarda, doğum sırasında bebeğin etrafına steril sıvı verilerek kordon sıkışmasının önüne geçilebilir.
5. Su gelmesi varsa yönetim
En kritik başlıklardan biridir. Su kesesi açıldıysa:
-
Enfeksiyon riski yönetilir
-
Bebeğin akciğer gelişimi desteklenir
-
Yakın takip yapılır
-
Gerektiğinde zamanından önce doğum planlanır
6. Doğum zamanı planlaması
Her vakada kişisel yaklaşım gerekir.
36–37 haftadan sonra sıvı sürekli düşükse genellikle doğum önerilir.
AMNİYON SIVI AZLIĞINDA DOĞUM
Doğum şekli tamamen annenin ve bebeğin durumuna göre belirlenir.
-
NST ve dopplerler iyi ise normal doğum mümkündür.
-
Kordon sıkışması riski artmışsa sezaryen tercih edilebilir.
-
Su gelmesi varsa enfeksiyon ve bebeğin durumuna göre doğum zamanlaması yapılır.
Doğum sürecinde sürekli fetal kalp takibi gerekir.
AMNİYON SIVI AZLIĞINDAN KORUNMA MÜMKÜN MÜ?
Her zaman mümkün değildir, çünkü bazı nedenler annenin kontrolü dışındadır. Ancak şu öneriler fayda sağlar:
-
Günlük yeterli su tüketimi
-
Tansiyon ve diyabetin düzenli takibi
-
Sigara kullanımının bırakılması
-
Düzenli kontrollerin aksatılmaması
-
Bebeğin hareketlerinin takip edilmesi
Bu önlemler sıvının stabil kalmasına destek olabilir.
ANKARA’DA AMNİYON SIVI AZLIĞI TAKİBİ
Ankara’da perinatoloji kliniğimde amniyon sıvı azlığı olan gebeleri:
-
Detaylı ultrason
-
Doppler
-
NST
-
Gerekirse ek testler
-
Bireysel risk yönetimi
-
Haftalık veya daha sık takip
ile düzenli olarak izliyorum.
Her gebeliğin kendine özgü olduğunu biliyorum. Bu nedenle her anne adayına özel bir plan oluşturuyor ve en doğru zamanda en güvenli doğumu hedefliyorum.
SIK SORULAN SORULAR (SSS)
Amniyon sıvı azlığı bebeğe zarar verir mi?
Evet, özellikle erken haftalarda ciddi risk oluşturabilir. Ancak geç haftalarda yakın takip ile sağlıklı doğum mümkündür.
Sıvıyı artırmak için ne yapabilirim?
Bol su içmek bazı vakalarda faydalı olabilir. Ancak her hastada işe yaramaz; nedeni mutlaka araştırılmalıdır.
Su gelmesi amniyon sıvı azlığı yapar mı?
Evet, en sık nedenlerden biridir. Mutlaka acil değerlendirme gerekir.
Amniyon sıvı azlığı sezaryen nedeni midir?
Her zaman değil. Duruma göre normal doğum da mümkündür.
Oligohidroamniyos tekrarlar mı?
Nedene bağlıdır. Plasenta yetmezliği gibi durumlar tekrarlayabilir.