Aort disseksiyonu
Aort Disseksiyonu Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi
Aort disseksiyonu, kalpten çıkan ana atardamar olan aortun iç tabakasının yırtılmasıyla ortaya çıkan ciddi ve acil müdahale gerektiren bir durumdur. Özellikle gebelik gibi özel durumlarda risk artabilir. Ankara’da kadın doğum ve perinatoloji uzmanı olarak, bu rehberde aort disseksiyonu hakkında halkın kolayca anlayabileceği, kapsamlı bilgiler sunuyoruz. Erken teşhis ve doğru tedavi ile bu durumun üstesinden gelinebilir!
Aort Disseksiyonu Nedir?
Aort, vücudumuzun en büyük damarıdır ve kalpten aldığı kanı tüm organlara taşır. Aort disseksiyonu, aort duvarının iç tabakasının yırtılmasıyla kanın damar duvarının katmanları arasına sızması durumudur. Bu, damarın zayıflamasına, hatta yırtılmasına yol açabilir. Aort disseksiyonu, hayatı tehdit eden bir durumdur ve acil tıbbi müdahale gerektirir.
Bilgi: Aort disseksiyonu, genellikle ani ve şiddetli belirtilerle kendini gösterir. Erken müdahale, hayatta kalma şansını büyük ölçüde artırır.
Aort Disseksiyonu Belirtileri Nelerdir?
Aort disseksiyonu belirtileri genellikle ani başlar ve çoğu zaman çok şiddetlidir. En sık görülen belirtiler şunlardır:
- Göğüste veya sırtta ani, yırtılır gibi şiddetli ağrı (genellikle “bıçak saplanır” gibi tarif edilir)
- Nefes darlığı veya solunum güçlüğü
- Bilinç kaybı, bayılma veya sersemlik
- Kollarda, bacaklarda uyuşma, karıncalanma veya güçsüzlük
- Nabzın zayıflaması veya bir kolda nabzın hissedilememesi
- Aşırı terleme ve soğuk, nemli cilt
Bu belirtiler başka sağlık sorunlarıyla karışabilir, bu yüzden doğru teşhis için bir uzmana başvurmak çok önemlidir.
Aort Disseksiyonu Neden Olur?
Aort disseksiyonu farklı nedenlerle ortaya çıkabilir. Başlıca risk faktörleri şunlardır:
- Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon): Aort duvarına fazla baskı uygulayarak yırtılma riskini artırır.
- Bağ Dokusu Hastalıkları: Marfan sendromu veya Ehlers-Danlos sendromu gibi hastalıklar aortu zayıflatabilir.
- Gebelik: Özellikle ileri yaş gebelikleri ve yüksek tansiyonlu gebelerde risk artar.
- Aort Anevrizması: Aortun genişlemesi, disseksiyon riskini artırır.
- Travma: Göğse alınan darbeler veya kazalar aortta yırtılmaya neden olabilir.
- Sigara ve Madde Kullanımı: Damar sağlığını bozarak riski artırır.
- Genetik Faktörler: Ailede aort disseksiyonu öyküsü varsa risk yüksektir.
Gebelik ve Aort Disseksiyonu
Gebelik, aort disseksiyonu için özel bir risk dönemi olabilir. Gebelikte kan hacmi artar ve hormonal değişiklikler damar duvarlarını etkileyebilir. Özellikle aşağıdaki durumlarda risk daha yüksektir:
- Marfan sendromu gibi bağ dokusu hastalıkları
- Kontrolsüz yüksek tansiyon (preeklampsi veya eklampsi)
- İleri yaş gebelikleri (35 yaş üstü)
- Önceden bilinen aort anevrizması
Perinatoloji uzmanı olarak, gebelerde aort disseksiyonu riskini değerlendirmek için detaylı taramalar ve düzenli takip yapmaktayız. Gebeliğiniz sırasında göğüs ağrısı, nefes darlığı veya diğer şüpheli belirtiler yaşarsanız, hemen bir uzmana başvurmalısınız.
Öneri: Gebelikte düzenli tansiyon takibi ve kalp-damar sağlığı kontrolü, aort disseksiyonu riskini azaltmada kritik öneme sahiptir.
Aort Disseksiyonu Nasıl Teşhis Edilir?
Aort disseksiyonu teşhisi için hızlı ve doğru yöntemler kullanılır. Başlıca teşhis araçları:
- Bilgisayarlı Tomografi (BT): Aorttaki yırtığı ve kan akışını detaylı gösterir.
Aortun yapısını incelemek için kullanılır. - Ekokardiyografi: Kalp ve aortu ultrasonla değerlendirmek için tercih edilir.
- Kan Testleri: Diğer olası nedenleri dışlamak için yapılır.
Ankara’daki kliniğimizde, gebelik ve diğer risk faktörleri göz önünde bulundurularak en uygun teşhis yöntemlerini uyguluyoruz.
Aort Disseksiyonu Nasıl Tedavi Edilir?
Aort disseksiyonu tedavisi, yırtığın yeri, büyüklüğü ve hastanın genel sağlık durumuna göre belirlenir. Başlıca tedavi yöntemleri şunlardır:
- İlaç Tedavisi: Tansiyonu düşürmek ve kalbin yükünü azaltmak için beta blokerler ve diğer ilaçlar kullanılır. Bu, yırtığın ilerlemesini yavaşlatabilir.
- Cerrahi Müdahale: Yırtığın onarılması, aortun bir kısmının değiştirilmesi veya stent yerleştirilmesi gerekebilir. Acil durumlarda açık kalp cerrahisi uygulanabilir.
- Endovasküler Tedavi: Daha az invaziv bir yöntem olan stent greft yerleştirme, uygun hastalarda tercih edilir.
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Tedavi sonrası sigarayı bırakmak, tansiyonu kontrol altında tutmak ve düzenli egzersiz yapmak önemlidir.
Gebelikte tedavi planı, hem annenin hem de bebeğin sağlığı gözetilerek özel olarak düzenlenir.
Aort Disseksiyonundan Korunmak İçin Ne Yapılabilir?
Aort disseksiyonu riskini azaltmak için şu adımları takip edebilirsiniz:
- Tansiyonunuzu düzenli olarak ölçtürün ve yüksek tansiyonu kontrol altına alın.
- Sağlıklı beslenin; tuz, şeker ve doymuş yağ tüketimini azaltın.
- Sigarayı bırakın ve alkolü sınırlayın.
- Düzenli egzersiz yapın, ancak ağır kaldırmaktan kaçının.
- Ailede aort disseksiyonu öyküsü varsa, genetik tarama yaptırın.
- Gebelik planlıyorsanız, kalp-damar sağlığınızı önceden değerlendirin.
Ne Zaman Doktora Başvurmalısınız?
Eğer aşağıdaki belirtilerden herhangi birini yaşıyorsanız, vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurun:
- Ani ve şiddetli göğüs veya sırt ağrısı
- Nefes darlığı veya bayılma
- Kollarda, bacaklarda ani güç kaybı veya uyuşma
Erken teşhis, aort disseksiyonunda hayat kurtarıcıdır. Özellikle gebeyseniz veya risk faktörleriniz varsa, belirtileri ciddiye almalısınız.
Sık Sorulan Sorular
Soru: Aort disseksiyonu sadece yaşlılarda mı görülür?
Cevap: Hayır, aort disseksiyonu her yaşta görülebilir. Özellikle bağ dokusu hastalıkları, yüksek tansiyon veya gebelik gibi durumlar gençlerde de risk oluşturabilir.
Soru: Gebelikte aort disseksiyonu nasıl önlenir?
Cevap: Düzenli doktor kontrolü, tansiyon takibi ve risk faktörlerinin erken değerlendirilmesiyle risk azaltılabilir. Perinatoloji uzmanına danışmak önemlidir.
Soru: Aort disseksiyonu tamamen iyileşir mi?
Cevap: Tedaviyle birçok hasta normal hayatına dönebilir, ancak düzenli takip ve yaşam tarzı değişiklikleri gereklidir.