Gebelik Düşükleri ve Nedenleri

Gebelik Düşükleri ve Nedenleri

Gebelik, birçok kadın için hayatın en özel dönemlerinden biridir. Ancak bazen her şey yolunda giderken beklenmedik bir durum yaşanabilir: düşük (abortus). Düşük, tıbbi olarak gebeliğin 20. haftasından önce sonlanması anlamına gelir ve oldukça sık görülür. Her 5 gebelikten 1’i düşükle sonuçlanabilmektedir.

Bu yazıda düşüklerin nedenleri, belirtileri, risk faktörleri, tanı yöntemleri, tedavi süreçleri ve düşük sonrası gebelik planlaması hakkında ayrıntılı ve anlaşılır bilgiler bulacaksınız.

1. Düşük Nedir?

Düşük, tıbbi tanımıyla gebeliğin 20. haftasından önce sonlanmasıdır. Halk arasında “çocuğun düşmesi” veya “bebek tutmadı” gibi ifadelerle anılır.
Gebelik testinin pozitif olmasından sonra, gebeliğin rahim içinde devam edememesiyle ortaya çıkar. Bazı düşükler erken dönemde (4–6. hafta) olurken, bazıları ilerleyen haftalarda (10–12. hafta) yaşanabilir.

Düşükler, klinik olarak birkaç grupta incelenir:

• Tam düşük: Gebelik materyali tamamen atılır, rahim boşalır.

• Eksik düşük: Parçalar rahim içinde kalabilir, tıbbi müdahale gerekebilir.

• Missed abortus (sessiz düşük): Kalp atışı durmuştur ama gebelik vücuttan atılmamıştır.

• Tekrarlayan düşük: Üst üste iki veya daha fazla düşük yaşanması durumudur.

• Kimyasal gebelik: Gebelik testi pozitiftir, ancak ultrasonla kese görülmeden sonlanır.

2. Düşük Ne Kadar Yaygındır?

Düşük sanılandan çok daha yaygındır.

• Tüm gebeliklerin yaklaşık %15–20’si düşükle sonuçlanır.

• 35 yaşın üzerindeki kadınlarda bu oran %25’e çıkar.

• 40 yaş sonrası kadınlarda ise düşük oranı %40’lara ulaşabilir.

Çoğu düşük, gebeliğin ilk 12 haftasında (1. trimester) meydana gelir.

3. Düşük Neden Olur?

Düşüklerin nedenleri çok çeşitlidir. Her zaman bir sebep bulunamayabilir, ancak çoğu belirli gruplarda toplanır:

A. Genetik Nedenler

• En sık neden embriyodaki kromozom bozukluklarıdır.

• Döllenme sırasında oluşan genetik hatalar bebeğin gelişimini engeller.

• Bu durum genellikle tesadüfidir ve anne-baba genetik olarak sağlıklıdır.

B. Rahimle İlgili Nedenler

• Rahim şekil bozuklukları (septum, çift rahim vb.)

• Rahim içi yapışıklıklar (Asherman sendromu)

• Myom veya poliplerin yerleşimi

• Rahim ağzı yetmezliği

C. Hormonel Nedenler

• Progesteron eksikliği (gebeliğin tutunması için gerekli hormondur)

• Tiroid hastalıkları (hipotiroidi, hipertiroidi)

• Polikistik over sendromu (PCOS)

• İnsülin direnci veya diyabet

D. Enfeksiyonlar

• Toksoplazma, rubella, CMV, parvovirüs B19, listeria gibi enfeksiyonlar düşük nedeni olabilir.

• Vajinal enfeksiyonlar da rahim iç ortamını olumsuz etkileyebilir.

E. Bağışıklık ve Kan Pıhtılaşma Sorunları

• Antifosfolipid sendromu

• Lupus (SLE)

• Trombofili (pıhtılaşma eğilimi)
  Bu durumlarda vücut gebeliği “yabancı doku” gibi algılayıp reddedebilir.

F. Anneye Ait Diğer Nedenler

• İleri yaş (özellikle 35 yaş üzeri)

• Obezite veya aşırı zayıflık

• Sigara, alkol, uyuşturucu kullanımı

• Stres, ağır egzersiz veya travma

• Tiroid veya kronik hastalıklar (böbrek, karaciğer, kalp hastalıkları)

G. Babaya Ait Faktörler

• Sperm DNA hasarı

• Yaşın ilerlemesi

• Sigara veya toksik madde maruziyeti

4. Düşük Belirtileri Nelerdir?

Düşük genellikle yavaş başlayan belirtilerle kendini gösterir. En sık belirtiler şunlardır:

• Vajinal kanama veya lekelenme

• Kasık veya bel ağrısı (adet sancısına benzer veya daha şiddetli olabilir)

• Parça gelmesi

• Hamilelik belirtilerinin (bulantı, göğüs hassasiyeti) azalması

• Ultrasonla kalp atışının durması

Erken dönemdeki hafif lekelenmeler her zaman düşük anlamına gelmez. Bu durumda doktor kontrolü şarttır.

5. Düşük Nasıl Teşhis Edilir?

Tanı, genellikle ultrason ve kan testleri (Beta-hCG) ile konur.

• Ultrasonda kese veya kalp atımı izlenmezse düşük düşünülür.

• Beta-hCG testi düşüş eğilimindeyse, gebeliğin devam etmediği anlaşılır.

• Gerekirse kan grubu, enfeksiyon ve genetik testler yapılır.

6. Düşük Tedavisi ve Yönetimi

Tedavi, düşük tipine göre değişir:

A. Tam Düşükte

• Rahim tamamen boşalmışsa genellikle ek tedavi gerekmez.

• Kanama kontrol edilir, rahim ultrasonla değerlendirilir.

B. Eksik Düşükte

• Rahim içinde parça kalmışsa, ilaç tedavisi veya küretaj (vakum aspirasyon) yapılır.

• Kanama fazla veya enfeksiyon riski varsa acil müdahale gerekir.

C. Missed Abortus’ta

• Kalp atışı durmasına rağmen gebelik vücuttan atılmamışsa ilaçla düşürtme veya küretaj uygulanır.

• Patolojik inceleme için materyal laboratuvara gönderilir.

D. Tekrarlayan Düşüklerde

• Detaylı inceleme yapılmalıdır.

• Genetik testler, rahim filmi (HSG), pıhtılaşma ve hormonal testler istenir.

• Nedene yönelik tedavi planlanır (örneğin pıhtılaşma bozukluğuna iğne tedavisi gibi).

7. Düşükten Sonra Neler Yapılmalı?

Düşük, fiziksel olduğu kadar duygusal olarak da yıpratıcı bir süreçtir. Kadının vücudu ve psikolojisi zamanla toparlanır.

• 1–2 ay sonra adet döngüsü genellikle yeniden başlar.

• Rahim kendini toparladıktan sonra, genellikle 2–3 ay sonra gebelik planlanabilir.

• Tekrarlayan düşük varsa, altta yatan neden tedavi edilmeden yeni gebelik önerilmez.

• Düşük sonrası folik asit ve vitamin desteği yeniden başlanmalıdır.

8. Düşük Sonrası Tekrar Gebelik

Bir kez düşük yapmak, bir daha hamile kalamayacağınız anlamına gelmez.
İstatistiklere göre:

• Düşük yapan kadınların %85’i sonraki gebeliklerinde sağlıklı doğum yapar.

• Tekrarlayan düşüklerde neden tespit edilirse başarı oranı daha da artar.

Yeni gebelik planlanmadan önce:

• Rahim içi değerlendirme (ultrason veya histeroskopi)

• Tiroit, şeker, pıhtılaşma testleri

• Vitamin ve mineral takviyesi yapılması önerilir.

9. Düşükten Korunmak İçin Neler Yapılabilir?

Her düşük önlenemez, ancak risk azaltılabilir:

• Sigara, alkol, uyuşturucudan uzak durmak

• Kronik hastalıkların (tiroid, diyabet) düzenli kontrolü

• İdeal kiloda olmak

• Dengeli beslenmek ve folik asit kullanmak

• Enfeksiyonlardan korunmak (özellikle erken gebelikte)

• Stresten uzak kalmak, yeterli dinlenme

10. Tekrarlayan Düşüklerde Tedavi Yaklaşımları

Üst üste iki veya daha fazla düşük varsa, kapsamlı değerlendirme gerekir.
Tedavi planı altta yatan nedene göre şekillenir:

• Genetik bozukluk: Embriyo genetik analizi (PGT) önerilebilir.

• Rahim anomalisi: Histeroskopik cerrahiyle düzeltilebilir.

• Pıhtılaşma bozukluğu: Düşük molekül ağırlıklı heparin iğneleri (kan sulandırıcı) kullanılabilir.

• Hormon eksikliği: Progesteron takviyesi yapılır.

11. Düşüklerin Psikolojik Etkileri

Düşük sadece fiziksel değil, duygusal bir kayıptır.
Kadınlar suçluluk, üzüntü, hatta öfke hissedebilir. Bu duygular doğaldır.
Aile desteği, psikolojik destek veya gerekirse uzman yardımı iyileşme sürecini hızlandırır.

12. Gebelik Düşükleri Hakkında Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. Düşük yaptıktan sonra ne zaman tekrar hamile kalabilirim?

Genellikle 2–3 ay sonra yeni gebelik planlanabilir. Ancak altta yatan bir neden varsa önce tedavi edilmelidir.

2. Düşük sonrası kürtaj şart mı?

Hayır. Eğer rahim kendiliğinden tamamen boşalmışsa kürtaj gerekmez. Ultrasonla kontrol edilmelidir.

3. Düşük olunca adet gecikmesi olur mu?

Evet. Düşükten sonra hormonların normale dönmesi 4–6 hafta sürebilir. Bu dönemde adet gecikebilir.

4. Kan pıhtılaşma bozukluğu düşük yapmaya neden olur mu?

Evet. Özellikle antifosfolipid sendromu ve trombofili gibi durumlar gebeliğin erken veya geç döneminde düşüğe yol açabilir.

5. Stres düşük nedeni olabilir mi?

Aşırı stres, hormonal dengeleri etkileyerek dolaylı olarak düşük riskini artırabilir.

6. Tekrarlayan düşüklerde genetik test gerekir mi?

Evet. Hem anne-babadan hem de düşük materyalinden genetik analiz yapılması önerilir.

Sonuç

Düşük, hem anne adayı hem de ailesi için zor bir deneyimdir. Ancak günümüzde nedenleri büyük ölçüde saptanabilir ve tedavi edilebilir.
Bir kez düşük yapmak, tekrar düşük olacağı anlamına gelmez. Önemli olan doğru tanı, sabır ve profesyonel takip ile süreci yönetmektir.

Eğer siz de düşük yaşadıysanız veya tekrarlayan düşükleriniz varsa, Ankara’daki kliniğimde detaylı inceleme ve kişiye özel tedavi planlamasıyla size yardımcı olabilirim.

Engelli bebek

Mantar Vajiniti